สมรรถนะองค์การกับการจัดการทรัพยากรมนุษย์แนวใหม่

เกริ่นนำ
    หลายครั้งที่นักวิชาการ ผู้บริหาร ขององค์การออกมาพูดหรือปาฐกถาประเด็นหนึ่งที่สำคัญและขาดเสียมิได้เลย คือ “สมรรถนะองค์การกับการจัดการทรัพยากรมนุษย์แนวใหม่เป็นอย่างไร?” ประเด็นนี้ถือเป็นประเด็นที่มีความท้าทายทั้งต่อตัวขององค์การและผู้บริหารในทุกๆ ระดับ ผมในฐานะนักวิชาการคนหนึ่งและในฐานะผู้ใต้บังคับบัญชาก็ขออนุญาตแลกเปลี่ยนพร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางการสมรรถนะองค์การกับการจัดการทรัพยากรมนุษย์แนวใหม่ ดังนี้  ประเด็นแรก ทำอย่างไรให้องค์การมีสมรรถนะ (How to)

    ประเด็นนี้ง่ายนิดเดียว คือ ต้องทำความเข้าใจสมรรถนะองค์การ (Organization Competency) เสียก่อนว่าหมายถึงอะไร มีองค์ประกอบสำคัญอย่างไรบ้าง ขอสรุปว่าความหมายและองค์ประกอบ คือ ต้องดูว่าการบริหาร การดูแลบุคลากรการ การบริหารงบประมาณและการจัดการทรัพยากรอื่นๆ สมดุลหรือลงตัวหรือไม่ นำไปสู่การสร้างมูลค่าเพิ่มของผลิตผล ก่อให้เกิดความคุ้มค่ามากน้อยเพียงใด เมื่อเปรียบเทียบระหว่างต้นทุนและผลกำไรที่ได้รับ ทำความเข้าใจสมรรถนะองค์การต้องทำผ่านการวิเคราะห์ SWOT MATRIX เท่านั้น เพราะ เป็นตัวแบบที่ชี้ให้เห็นประเด็นได้อย่างชัดเจนมากกว่าตัวแบบอื่นๆ แต่คนที่จะต้องเริ่มต้นลงมือและสนับสนุนประเด็นนี้ดีที่สุด ก็คือ ผู้บริหารที่ต้องเอาจริง เอาจัง และเอาใจใสอย่างต่อเนื่อง เพียงเท่านี้สมรรถนะองค์การก็คงเกิดขึ้นได้ไม่ยาก ประเด็นที่สองการจัดการ (คน) แนวใหม่เป็นอย่างไร ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่าการจัดการ (คน) แบ่งออกเป็น 3 ยุค ได้แก่ คนเป็นเพียงเครื่องจักร (Machine) คนเป็นทรัพย์สิน (Asset) และคนเป็นทุน (Human Capital) แต่ละยุคมองคุณค่าของคนต่างกันไป ดังนั้น การจัดการ (คน) แนวใหม่จึงจำเป็นต้องพัฒนาคนจากภายใน (ใจ) ให้ได้ก่อน เช่น สร้างความรักความผูกพันระหว่างคนกับองค์การและผู้บริหารให้ได้จนคนเกิดความศรัทธา และเมื่อคนเกิดความศรัทธาก็จะเกิดการทุ่มเทกายและใจให้กับองค์การ แนวทางนี้ คือ การพัฒนาคนจากภายใน (ใจ) นั่นเอง การพัฒนานี้สามารถทำได้หลายวิธีแต่วิธีที่น่าจะเห็นผลมากที่สุดสำหรับ (คน) มนุษย์เงินเดือน คือ การให้เงินเดือนและสวัสดิการอื่นๆ ที่ทำให้คนสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างปกติสุขในสังคม กล่าวอย่างง่ายๆ คือ การทำให้เขารู้สึกว่าเขา“พอมี   พออยู่ และพอกิน” วิธีนี้ เรียกว่า การพัฒนาคนจากภายนอกในรูปของ (วัตถุ/ทุน) นั่นเอง ฉะนั้น การพัฒนาคนแนวใหม่ คือ การพัฒนา “คนที่ใจและต้องมองคนเป็นทุน” นั่นเอง ประเด็นสาม ควรเปลี่ยนแปลงสมรรถนะขององค์การกับคนเมื่อไร

1.    เมื่อสภาพแวดล้อมภายในขององค์การเปลี่ยนแปลงไป ได้แก่ เปลี่ยนผู้บริหาร เปลี่ยนวิสัยทัศน์และเปลี่ยนพันธกิจ เพราะการเปลี่ยนแปลง 3 ข้อนี้ สามารถนำไปสู่การกำหนดค่านิยมและวัฒนธรรมองค์การในรูปแบบใหม่

2.    เมื่อสภาพแวดล้อมภายนอกขององค์การเปลี่ยนแปลงไป ได้แก่ การเมือง (Political) เศรษฐกิจ (Economy) สังคม (Sociology) และเทคโนโลยี (Technology)

3.    เมื่อคนขององค์การแสดงพฤติกรรมอันเชื่อถือได้ว่า สามารถปฏิบัติงานตามที่ได้รับมอบหมายได้อย่างสมบูรณ์และไม่สมบูรณ์

....................หากมีโอกาสจักได้นำเสนอประเด็นที่ชัดเจนเพิ่มมากขึ้นในครั้งต่อไป.................

เสกสรรค์ สนวา สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์  มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด